Holi phagwa, Warappakreek, Holsu, Moringa

Maandag 13 maart

Het is vandaag Holi Phagwa. Het is een oorspronkelijk Hindustaans feest, maar wordt door alle bevolkingsgroepen gevierd en is een nationale feestdag , dus een vrije dag voor iedereen . Ze vieren de komst van een nieuwe lente. Wij wilden naar Paramaribo gaan, want het grootste feest vindt plaats in de palmentuin en op het vrijheidsplein. Daar staan grote podia voor muziek. Helaas de auto wilde niet starten. Rupish gebeld en die constateerde dat de accu weer leeg was. Even een startkabel uitgelegd en klaar was Kees. Woensdag krijgen we een nieuwe accu.
In Paramaribo waren we aan de vroege kant. Maar de eerste enthousiastelingen waren er al en onder het roepen van sub holi werd je onder de gekleurde talkpoeder gespoten. Het was dus al een vrolijke boel en de muziek klonk keihard uit de opgestelde boxen. Om op het vrijheidsplein te komen werden we door de security gefouilleerd: geen drank,, geen spijzen en helaas ook geen fototoestel,. Ik mocht er dus niet in omdat mijn fototoestel blijkbaar te groot was. Belachelijk want mobiels en kleine fototoestellen geen probleem. Bouterse zou komen, blijkbaar safety first. We hadden het wel gezien dus maar wat drinken bij Zus en Zo. Surinaamse appelsap, roze, en een broodje pom. Het is hier altijd gezellig en een gemoedelijke sfeer. Mag ik bij jullie zitten vroeg Rob, een bioloog uit Amsterdam. Hij was alleen en wilde en praatje maken. Hij heeft ook nog bij Artis in de jaren zestig gewerkt. Ik ken ook een bioloog die daar in de jaren zestig heeft gewerkt. Hij heeft in Canada met wolven gewerkt; onderzoek naar gedrag van wolven. Rob begon te lachen die ken ik Frijling. Dat klopte. Zo zie je maar Nederland is maar heel klein.

Dinsdag 14 maart
Vroeg opgestaan. Om half zes ging de wekker. We gaan naar de Warappakreek. We hebben een boot met bootsman Henny gecharterd om via de Commewijne rivier naar plantage Bakkie te varen en vandaar de Warappakreek op. Het is nog donker als we vertrekken met de auto naar Mon Tresor de opstapplek. Bij de Bosjesbrug wordt het gelukkig lichter en de files verdwijnen.
Henny stond al te wachten we waren door de files een klein half uur te laat en binnen drie minuten zaten we in de boot Henny heeft haast want hij is afhankelijk van eb en vloed die op de rivier en kreek nog merkbaar is. Henny zag op de Commewijne een zeekoe , helaas hij ontsnapte aan ons oog. Maar een leuk begin. Na een uur varen over de Commewijne kwamen we aan een zijtak die we op vaarden. Eerst aan de rechterhand plantage Aliance en even later aan de linkerhand plantage Bakkie. De officiële naam van deze plantage is Reynsdorp . De Warappa kreek loopt tot aan de oceaan en is weer bevaarbaar gemaakt in 2013. Het eerste stuk is net een tunnel waar je door heen vaart. Soms moest je bukken om de bomen die over de kreek heen hingen niet in gezicht te krijgen. Visjes sprongen voor de boot boven het water uit. Het zijn slijkspringers. Henny vertelde dat ze vier ogen hebben. Maar dat is niet zo, ze hebben twee ogen die in tweeën gespleten zijn en ze kunnen daarmee zowel boven water als onder water zien. Overal langs de kreek verlaten plantages. De overblijfselen kan je hier en daar nog zien zoals toegangspoorten, overblijfselen van een kerkje. De vegetatie van de plantages is soms ook herkenbaar. Zo cactussen die rond de plantage gezet werden om te voorkomen dat de slaven vluchtten. Het laatste stukje van de kreek is door slaven met de hand gegraven om zo een verbinding met de oceaan te krijgen zodat goederen ook overzee naar Paramaribo gebracht konden worden. Dichter bij zee meer open plekken en dode bomen waar op veel vogels te zien waren. Helemaal aan de kust was een stukje zandstrand. Daar zijn we uit de boot geweest en wat rondgelopen; het is er prachtig. Je kan zien dat de zee steeds meer land neemt. Een ruïne van een militaire uitkijkpost is bijna geheel in de zee verdwenen. Arnold vond met behulp van Henny nog een oude fles aan de monding. Vermoedelijk een bierfles uit de achttiende of 19e eeuw. Op de terugtocht door de kreek stapten we halverwege uit om naar een overblijfsel van een stoomsuikerfebriek te kijken. Je kon door het oerwoud over een oude ringdijk lopen. De natuur heeft de verlaten plantages totaal overwoekerd. De restanten van de plantage zijn blijven liggen, Snel terug in de boot want het stikt hier van de muskieten.
Na twee uur op de kreek doorgebracht te hebben waren we terug bij Bakkie. Hier eruit en wat op de plantage rondkijken. Er wonen nu nog wat Javanen, maar de school is gesloten en de huisjes vaak onbewoond. Er gaan nog vijf kinderen naar school maar nu in Alliance. De meeste ex inwoners en nakomelingen zitten in Hoogezand. Volgens een jongeman die we spraken was Ranomi Kromowijojo er met haar vader ook geweest want zij heeft ook familie van hier.
Na een uurtje varen op de Commewijne weer terug op MonTresor waar onze auto stond.


Woensdag 15 maart
Soms moet je in de vakantie ook wat huishoudelijk werk doen. Vanmorgen wat kleren uitgewassen. Verder Bertus en Jenny geholpen door wat plantjes in de tuin te zetten die we uit zaad hadden opgekweekt. Het gaat in de tuin toch anders dan in Nederland. De Tagetus lineus komt goed op maar groeit voor geen meter. Ook de tomaten komen niet goed op terwijl je hier overal tomaten ziet , misschien een ander tropisch ras. De van Nederland meegenomen pepers komen goed op maar groeien ook niet goed. De munt die ik meegenomen heb uit de bevroren grond in Nederland loopt goed uit . Ook de uit de kas meegenomen sier gember knollen lopen goed uit. Als je hier iets stekt dan beworteld het zeer snel. Arnold heeft met Jenny de Moringa in de volle grond gezet, nu maar afwachten. We zijn nog op zoek naar de liberica koffieplant. Een van de appartementen gaat Liberica heten, een koffie soort die hier veel is verbouwd in de 18e en begin 19e eeuw. Bertus heeft alle kroosachtige waterplanten uit de kreek gehaald zodat de kreek er weer schoon uitziet. Het kroos gaan we composteren. De kaaimannen zijn blijkbaar zo geschrokken da t we die een paar dagen niet gezien hebben. Om half vier werden we verwacht bij het vis bedrijf waar Rupish, waar we onze auto hebben gehuurd, werkt. Dat is in Domburg. Het bedrijf heet Holsu ( Holland Suriname) en is eigendom van de gebroeders Gerben en Murk van der Veen afkomstig uit Harlingen. Ze zitten hier al zo een dertig jaar. Ze hebben vijf vissersboten en zijn er een aan het ombouwen tot plezierjacht. De vis wordt er ook verwerkt en geëxporteerd. Er werken zon 150 man. Dus een groot bedrijf hier. Het gaat goed met het bedrijf ze breiden weer uit. Ze exporteren ook surimi nar Japan.
Rupish moest nog wat afsluiten wij dus met z’n vieren naar de 4e Rencontrieweg, waar Rupish woont . We zijn door hem, zijn vrouw Santusha en schoonmoeder uitgenodigd. En zijn onthaald met drinken en Hindustaanse snacks Bara . Bara is een heerlijke snack gemaakt van oerdiemeel, knoflook, komijn, tajerblad en massala . Ze lijken op donuts.
Moeder en schoonmoeder lieten os de tuin zien met veel vruchtbomen en groenten en nog eens vierhonderd legkippen. De namen van de groenten en vruchtbomen haal ik weer helemaal door elkaar. Het begint me te duizelen, Dus nog wat oefenen. De appel is geen appel en de kers is geen kers. Gelukkig is de kip een kip . Een harde kip is soort slacht kip heb ik begrepen. Santusha had voor ons bamie en kip gemaakt. Heerlijk, Schoonmoeder en Bertus dronken na het eten nog samen een doppie. Een leuke avond bij een aardige gastvrije familie.


Donderdag 16 maart
Vandaag niet vel gedaan. Wel nog even naar Lelydorp gereden om de bestelde Moringa thee te gaan halen. Als je leest waar het goed voor is wil je geen andere thee meer. Maar ik weet nog niet hoe het smaakt. Het is goed voor hoge bloeddruk, diabetes, bloedarmoede, het verhoogd de weerstand, het vermindert vetopname, stimuleert sieropbouw stimuleert melk productie bij zogende vrouwen, beschermt de lever en vertraagt het verouderingsproces. Vooral het laatste biedt perspectief dus snel aan de thee. We hadden ook een adres van een organic garden, helaas niet te vinden op het opgegeven adres, Dan maar naar huis.